Około 15 km na północny wschód od Warszawy
XVIII-wieczny pałac w Jabłonnie położony jest zaledwie 20 km na północ od centrum Warszawy, w otoczeniu rozległego angielskiego parku krajobrazowego. Mieści się w nim Dom Zjazdów i Konferencji Polskiej Akademii Nauk – ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy.
Reprezentacyjne sale pałacowe, stylowo wyposażone pokoje gościnne, restauracja serwująca znakomite dania kuchni polskiej oraz otoczenie pięknej nadwiślańskiej przyrody stwarzają doskonałe warunki do organizacji konferencji, sympozjów, szkoleń, przyjęć okolicznościowych i imprez plenerowych.
Historia
Jabłonna od średniowiecza była własnością biskupów płockich, którzy w XV wieku wybudowali tu letnią rezydencję. W 1773 r. Jabłonnę odkupił od kapituły płockiej brat króla Stanisława Augusta – Michał Poniatowski, ówczesny biskup płocki i późniejszy prymas Polski.
Zamierzając ją przekształcić w elegancką rezydencję pałacowo-parkową, w 1774 r. zamówił projekt nowej siedziby u królewskiego architekta Dominika Merliniego. Całość pomyślano jako zespół trzech budynków: usytuowanego centralnie parterowego pałacyku, będącego mieszkaniem właściciela, oraz dwóch bocznych, dwupiętrowych pawilonów. Pawilon lewy zwany był Królewskim, ponieważ służył jako mieszkanie Stanisławowi Augustowi. Pawilon prawy przeznaczono dla gości, a przylegającą do niego piętrową oficynę – dla dworu i kancelarii prymasa.
Angielski park krajobrazowy powstał w latach 70-tych i 80-tych XVIII wieku według projektu Szymona Bogumiła Zuga. Zug wzniósł również szereg pawilonów, z których do dziś przetrwały: grota, oranżeria i pawilon chiński. Centralnie położony pałac łączył klasycystyczną surowość z barokową malowniczością elewacji frontowej, ożywionej czworoboczną wieżyczką, zwieńczoną kulą. Ośrodkiem kompozycji wnętrz był okrągły salon, znacznie wyższy od pozostałych pomieszczeń. Wchodziło się do niego przez prostokątny westybul, z którego na lewo był dostęp schodami na wieżę, a na prawo – do antyszambru. Po obu stronach salonu znajdowały się dwie sale, z których prawa mieściła jadalnię, a lewa – ogród zimowy. W skrajnych częściach budynku umieszczono apartamenty złożone z sypialni i garderób.
Do zespołu wnętrz pałacowych należą też sale w podziemiach, które w lecie wykorzystywano na zebrania towarzyskie. W 1794 r. Jabłonnę odziedziczył książę Józef Poniatowski, bratanek prymasa, który często bywał tu w latach 1798–1806. Jego osobisty apartament mieścił się na parterze prawej oficyny. Po tragicznej śmierci księcia Józefa w bitwie pod Lipskiem (1813 r.) Jabłonnę otrzymała w dożywocie jego siostra Teresa Tyszkiewiczowa. W 1822 r. obiekt stał się własnością Anny z Tyszkiewiczów 1°voto Potockiej 2°voto Dunin-Wąsowiczowej. Anna, która była kolekcjonerką i utalentowaną rysowniczką, od razu przystąpiła do przekształcania posiadłości w ośrodek kultu księcia Józefa. Wystawiła łuk triumfalny z napisem „Poniatowskiemu“, gromadziła po nim pamiątki, a z czasem wmurowała w północną ścianę tablicę z napisem: Ustronie bohatera ozdobiwszy starannie bez naruszenia pamiątek potomkom przekazuję 1837/A.D.W.
W 1837 r. przy wjeździe do parku ustawiono bramę z dwoma granitowymi kolumnami, przywiezionymi z zamku w Malborku. Przy bramie wybudowano domki dla odźwiernych, z napisem SALVE. W tym samym roku pałacyk został przebudowany według projektu Henryka Marconiego. Po obu stronach ryzalitu środkowego dobudowano dodatkowe pomieszczenia: po prawej – garderobę i sypialnię, po lewej – kredens i pokój narożny. Środkową część elewacji rozczłonkowano jońskimi pilastrami, w skrzydłach bocznych wykonano nisze z rzeźbami dekoracyjnymi, a od strony parku wystawiono żelazne werandy. Wewnątrz nie zmieniono jedynie salonu. Przebudowana została też sala ogrodu zimowego w stylu mauretańskim. Sypialnię i garderobę po prawej stronie połączono w dużą salę biblioteczną. Na zewnątrz, od północy dobudowano do pałacu kolumnową pergolę, w której urządzono lapidarium. Wśród zachowanych fragmentów rzeźbiarskich znajduje się rzymski medalion z popiersiem cesarza Nerwy oraz płaskorzeźba przedstawiająca popiersie brodatego mężczyzny, wykonana przez Baccio Bandinellego (XVI wiek). Za czasów Anny Dunin-Wąsowiczowej przekształcono także park, w którym drzewostan został uformowany w wielkie klomby, a dziedziniec przed pałacem obsadzono drzewami i krzewami. Według projektu Henryka Marconiego wybudowano również nowe budynki gospodarcze i wielkie stajnie z wozowniami. W rękach rodziny Potockich Jabłonna pozostawała do 1945 r. W 1944 r. pałac został spalony przez wojska niemieckie. W 1953 r. Jabłonnę przejęła Polska Akademia Nauk, która stworzyła tu ośrodek konferencyjno-wypoczynkowy (odbudowa pałacu według projektu Mieczysława Kuźmy, rekonstrukcja parku według projektu Gerarda Ciołka). Podczas odbudowy pałacu części środkowej przywrócono stan z końca XVIII wieku, natomiast nie zmieniono części bocznych. Pozostawiono także partie dobudowane w pierwszej połowie XIX wieku, zmieniając jedynie ich elewacje. Usunięto dekorację z lanego żelaza w Sali Mauretańskiej, przywracając jej oraz pozostałym wnętrzom klasycystyczny charakter. Wyposażenie wnętrz skompletowano po 1945 r. Sale reprezentacyjne urządzono meblami i obrazami z końca XVIII i pierwszej połowy XIX wieku.
Zespół pałacowo-parkowy w Jabłonnie zaprasza do odwiedzenia wszystkich poszukujących ciszy, starannej obsługi, historycznych wnętrz i romantycznej atmosfery, a także możliwości aktywnego wypoczynku. Każdy, kto zjawia się w tym miejscu, jest zauroczony jego wyjątkową atmosferą.
Do dyspozycji gości jest 9 przestronnych, reprezentacyjnych, różnej wielkości sal konferencyjnych, wyposażonych w niezbędny sprzęt techniczny. Pokoje gościnne (7 apartamentów, 6 pokoi jednoosobowych i 13 – dwuosobowych) mieszczą się w zabytkowym budynku, sąsiadującym z pałacem. Ich umeblowanie, wzorowane na XVIII-wiecznych oryginałach, znakomicie podkreśla charakter wnętrz i nawiązuje swoim wyglądem do okresu Księstwa Warszawskiego.
W podziemiach pałacu znajduje się restauracja mogąca gościć do 120 osób. Oferuje ona szeroki wybór znakomitych dań kuchni polskiej, starając się zaspokoić nawet najbardziej wybredne gusta gości.
We wnętrzach restauracji, salach pałacowych, jak i w plenerze organizuje się uroczyste kolacje zasiadane, bankiety, biesiady grillowe, pikniki i innego rodzaju przyjęcia okolicznościowe. W okrągłej sali balowej organizowane są comiesięczne otwarte koncerty z cyklu „Pałacowe spotkania z muzyką”. W budynku Oranżerii działa – pod patronatem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – Galeria Sztuki Współczesnej, w której odbywają się wystawy prac najwybitniejszych polskich artystów.
W wolnych chwilach można spacerować po zabytkowym parku krajobrazowym. Jego alejami wiedzie ścieżka edukacyjna, prezentująca 57 pomników przyrody.
