kościół p.w. Św. Katarzyny i klasztor bernardynów

Gotycki zespół kościelno-klasztorny jest niewątpliwie ozdobą miasta. Zbudowany w XVI wieku poza murami średniowiecznego Radomia sam musiał być małą warownią. Remonty i przebudowy w niewielkim tylko stopniu zmieniły układ całości; najcenniejsze fragmenty to prezbiterium, kaplica Św. Anny, refektarz, w którym jak głosi tradycja ogłoszono konstytucję „Nihil Novi”. W wyposażeniu zwraca uwagę grupa rzeźb „ukrzyżowanie” przypisywana pracowni Wita Stwosza.

Bernardynów sprowadził do Radomia król Polski Kazimierz Jagiellończyk w roku 1468. Wyznaczono im plac pod budowę klasztoru w pobliżu Bramy Lubelskiej, poza murami miasta. Pierwsze drewniane obiekty dość szybko, bo w 1507 roku zastąpione zostały przez murowany kościół i klasztor uformowane w czworobok, a dla bezpieczeństwa zostały wkrótce otoczone murem i fosą. Przy klasztorze funkcjonowała szkoła, była też bogata biblioteka.

Po powstaniu styczniowym Rosjanie skasowali klasztor, a w jego murach urządzili tymczasowe więzienie. W 1911-12 dobudowano do kościoła od północy kaplicę z kruchtą według projektu Stefana Szyllera. Bernardyni powrócili do swej siedziby w roku 1936.

Kataklizmy dziejowe szczęśliwie omijały kościół aż do 1959 roku, kiedy to zdarzył się niszczący pożar. Ani pożar, ani późniejszy remont nie naruszył jednak zabytkowego układu całego zespołu.
K

ościół Św. Katarzyny jest niezbyt wysoką (jak na gotyk) budowlą z nawą nakrytą sklepieniem gwiaździstym i dwoma przyległymi od północy kaplicami. Od strony południowej z nawą sąsiaduje krużganek otaczający kwadratowy wirydarz klasztorny. Do prezbiterium przylega natomiast dawna zakrystia, obecnie pełniąca funkcję kaplicy Matki Bożej Anielskiej, dekorowana malowidłami przedstawiającymi różne wizerunki Matki Bożej z terenu Polski.

W ołtarzu głównym znajduje się grupa rzeźb pasyjnych pochodzących z warsztatu mistrza Wita Stwosza, a fundowanych być może przez żonę Kazimierza Jagiellończyka Elżbietę. Jest to figura Chrystusa Ukrzyżowanego, Matka Boża Bolesna i Św. Jan Ewangelista. Również stalle pamiętają okres budowy kościoła, ołtarze boczne natomiast pochodzą z XVII i XVIII w.

W Kaplicy Adoracji znajduje się sarkofag bohatera z czasów powstania styczniowego, pułkownika Dionizego Czachowskiego. Ciekawy, a mało znany fakt: był on ciotecznym bratem Fryderyka Chopina.

Od północy kościół ma okazały szczyt gotycki z wysokimi sterczynami i drugi mniejszy przy kruchcie. Podobne szczyty dekorują boczne skrzydła klasztoru od strony południowej. Na zapleczu klasztoru znajduje się budynek gospodarczy z niezwykłej wielkości kominem o kształcie ściętego ostrosłupa, jeden z nielicznych takich zabytków na świecie.

W okolicy:

- gotycki kościół Św. Jana Chrzciciela,
- grodzisko zwane „Piotrówką”,
- Muzeum im. Jacka Malczewskiego,
- ul. Żeromskiego – deptak miejski z zabudową XIX-wieczną.