Okolice Węgrowa – 70 km na wschód od Warszawy
Położone na lewym brzegu rzeki Liwiec ruiny książęcego zamku malowniczo komponują się z krajobrazem zachodnich rubieży Mazowsza. Liw posiada dogodne połączenie komunikacyjne z Warszawą.
Historia
Już na początku XIV wieku funkcjonował tutaj gród mazowiecki, który strzegł przeprawy przez Liwiec. Najazdy litewskie, które zwłaszcza w XIV wieku przybrały na sile, nadały temu miejscu znaczenie strategiczne. Mimo unii w Krewie i wyboru Władysława Jagiełły na króla Polski, książęta mazowieccy – demonstrując swoją niezależność – przystąpili do fortyfikowania Mazowsza. W tym też czasie książę Janusz I Starszy przystąpił do budowy liwskiej warowni.
Zamek stanął na niewielkim cyplu, otoczonym z trzech stron bagnami, a od wschodu – wodami rzeki. Należał do najmniejszych książęcych zamków na Mazowszu. Prace budowlane ukończono dopiero w latach 20-tych XV wieku. Wtedy to murator Niklos (ten sam, który wznosił zamek w Ciechanowie) przedstawił księciu ostatnie rachunki. Gotycka budowla zamykała się na niedużej powierzchni, niespełna 1000 m2, i była dostosowana niemal wyłącznie do militarnych potrzeb. Nieduży Dom Książęcy służył jako siedziba burgrabiego, sprawującego pieczę nad zamkiem pod nieobecność księcia. Niedostępny teren, niestabilność wód Liwca, który często wylewał, sprawiły, że niemożliwe było rozbudowanie zamku o przedzamcze.
Przez cały okres późnego średniowiecza zmianom ulegała właściwie tylko wieża bramna. Została ona zrekonstruowana w latach 1942–1944 przez polskiego archeologa Ottona Warpechowskiego, który wmówił hitlerowcom, że zamek zbudowali Krzyżacy, a zatem jako pomnik chwały germańskiej musi być ratowany. Przejazd bramny, szczeliny na łańcuchy utrzymujące dawniej zwodzony most, otwory strzelnicze dla broni ręcznej i palnej nadają zamkowi w pełni autentyczne oblicze.
W nowożytnym pałacyku przy gotyckiej wieży bramnej znajduje się bogata kolekcja militariów, od średniowiecznych mieczy i puginałów zaczynając, a na nożach bojowych z II wojny światowej kończąc. W jednej z sal warto zobaczyć makietę zamku liwskiego w jego XV-wiecznym kształcie.
Atrakcje pozamuzealne:
- Turniej Rycerski o Pierścień Księżnej Anny (zazwyczaj w przedostatni weekend sierpnia). W programie: bitwa, indywidualne walki rycerskie, pokazy tańca, koncerty.
- Festyn Archeologiczny na zamku w Liwie. Odbywa się on corocznie ok. 1 czerwca. To impreza edukacyjno-rozrywkowa, skierowana głównie do dzieci i młodzieży szkolnej. W programie: prezentacje dawnych zawodów, warsztaty archeologiczne, pokazy uzbrojenia i strojów z dawnych epok.
- Koncerty muzyczne i poetycko-muzyczne (muzeum posiada fortepian).
- Wynajmowanie Sali Rycerskiej na konferencje, prezentacje i szkolenia.
- Wynajmowanie wnętrz muzealnych na sesje zdjęciowe.
- Wynajmowanie terenu podzamcza na imprezy plenerowe.
