Ciechanów – 90 km na północ od Warszawy
Ciechanów – miasto powiatowe, położone na pograniczu Wzniesień Mławskich i Wysoczyzny Ciechanowskiej – należy do najstarszych miast na Mazowszu. Dogodne połączenie komunikacyjne z Warszawą, Płockiem i Pułtuskiem sprawia, że Ciechanów stanowi ważny ośrodek gospodarczy i turystyczny regionu. Zamek książąt mazowieckich, położony na obrzeżach miasta przy ul. Zamkowej, nad rzeczką Łydynią, stanowi jedną z najważniejszych atrakcji miasta. Choć obecnie zamek poddany jest rewitalizacji na jego błoniach odbywają się różne koncerty i imprezy plenerowe, w tym najbardziej barwne „Spotkania ze średniowieczem”.
Historia
Najstarsze dzieje Ciechanowa sięgają czasów przedhistorycznych. Życie mieszkańców skupione było wokół grodu usytuowanego na Farskiej Górze (dziś wchłoniętej przez miasto). Jego powstanie datuje się na okres przedpiastowski (VII wiek). Być może obok ówczesnego grodu funkcjonowała świątynia Swarożyca – słowiańskiego boga słońca.
Prawdopodobnie wojowie Bolesława Chrobrego zdobyli gród ciechanowski podczas podboju Mazowsza w końcu X wieku. Nie zniszczyli go, ale rozbudowali. Nastąpiło to ok. 1010 r. Nowy gród uzyskał potężne umocnienia w postaci wałów drewniano-ziemnych, pokrytych licem kamiennym ze szczelnie dopasowanych głazów, zespolonych ubitą gliną. Właściwy gród warowny (1,7 ha) otaczały dwa warowne podgrodzia – od wschodu i północy. Cały ten kompleks liczył 6 ha, więc był porównywalny z największymi grodami ziem polskich (np. krakowski Okół miał 8,5 ha).
W tej postaci gród funkcjonował aż do połowy XIV wieku, kiedy to książę Janusz Starszy przeniósł miasto na nowe miejsce (ok. 1 km na północ), w pobliże wznoszonego ceglanego zamku.
Do wznoszenia zamku książę Janusz I Starszy przystąpił najprawdopodobniej na początku lat 20-tych XV wieku. Budowniczowie, przystępując do budowy, musieli najpierw poradzić sobie z podmokłym terenem, na jakim miał stanąć zamek. Bagna i wody Łydyni zapewniały dobre warunki dla obrońców, ale utrudniały prace budowniczym. Aby zapobiec podmywaniu murów i osuwaniu się fundamentów, budowniczowie musieli w wybrane miejsce nawieźć masę żwiru, cegieł, a nawet konarów drzew. Dopiero na tak przygotowanej „wyspie” wzniesiono czworobok murów, dwie wieże i dom książęcy. Po kilkunastu latach użytkowania warowni okazało się, że niezbędne są nowe prace modernizujące.
Najprawdopodobniej pod wpływem rozwiązań architektonicznych w zamkach z terenów Państwa Krzyżackiego wprowadzono wiele zmian. Podwyższono kurtyny murów i wieże, zmieniono usytuowanie bramy oraz podwyższono dziedziniec o ok. 1,5 m. Powiększono także budynek mieszkalny. W 1473 r. olbrzymi pożar strawił miasto i zamek. Nadpalone mury szybko naprawiono, unowocześniając zarazem całą bryłę zamku.
Pożar, który strawił niemal wszystkie drewniane elementy zamku, w sposób pośredni przyczynił się zarazem do podjęcia kolejnej jego przebudowy.
W XVI wieku w skarbcu ciechanowskim znajdowały się wspaniałe, wyszywane złotem i drogimi kamieniami szaty księcia i jego rodziny, haftowane trzewiki, drogocenne miecze, pochwy, rzędy końskie, pierścienie, naszyjniki i inne. Panująca na zamku kultura i zamożność wywierały przemożny wpływ na mieszczan i całe miasto.
Muzeum Szlachty Mazowieckiej
Zamek książąt mazowieckich (w trakcie rewitalizacji):
ul. Zamkowa
Atrakcje:
Spotkania ze średniowieczem - (pierwsza sobota września), Impreza plenerowa na błoniach zamkowych rozpoczyna się wielką bitwą Słowian z Wikingami. Liczne turnieje rycerskie ukazują sprawność bojową przybyłych rycerzy i wzbudzają wiele emocji. Prezentowane jest rzemiosło średniowieczne. Odbywają się pokazy przędzenia wełny i tkania na warsztacie tkackim. Wykonywane są witraże średniowieczne, pokazy sztuki garncarskiej oraz wyplatania koszy z łyka. Średniowieczni rzemieślnicy pokazują i uczą obróbki żelaza, wyrobu broni i przedmiotów codziennego użytku. Można również skorzystać z nauki tańca średniowiecznego. Wielkim powodzeniem cieszą się pokazy sokolnicze oraz inscenizacje pt. "Bunt Mazowsza" i "Pogrzeb Księcia Miecława. Nowością V Spotkań ze średniowieczem w 2009 roku były turnieje konne na kopie i turnieje zręcznościowe.
Scena z zadaszeniem – powierzchnia 180 m2 na dziedzińcu zamkowym daje możliwość organizowania imprez zamkniętych oraz masowych, w których uczestniczy kilka tysięcy osób.
Wyobrażenia herbów znajdujące się nad bramą zamkową
Od lewej – herb Ciechanowa. Postać św. Piotra nawiązuje do wezwania kościoła wzniesionego być może jeszcze w pierwszej połowie XI wieku. Według miejscowej tradycji kościół stanął na miejscu świątyni pogańskiej.
W środku – herb Sforzów. W 1547 r. Ciechanów wszedł w skład wdowiej oprawy królowej Bony, córki Giana Galeazza Sforzy, księcia Mediolanu i Izabeli Aragońskiej. Wielokrotnie przebywała na zamku, który ostatecznie opuściła w 1556 roku.
Po prawej – herb Korony. Wyobrażenie Orła – symbolu Królestwa Polskiego – przypomina o tym, iż mimo blisko 300-letniej emancypacji książąt mazowieckich (spod władzy królów polskich) Mazowsze stanowiło integralną część Polski.
Muzeum Szlachty Mazowieckiej
Dyrekcja i biura:
