Rok utworzenia: 1983
Powierzchnia: 26233,83 ha
Kozienicki Park Krajobrazowy został utworzony dla zachowania lokalnego krajobrazu przyrodniczo - geograficznego oraz znacznych obszarów naturalnych lasów Puszczy Kozienickiej z bogatą roślinnością zielną i ciekawym ukształtowaniem terenu.
Kozienicki Park Krajobrazowy wraz z otuliną położony jest w środkowo-południowej części województwa mazowieckiego, znajduje się na terenie 11 gmin: Garbatka-Letnisko, Głowaczów, Gózd, Jastrzębia, Jedlnia - Letnisko, Pionki, Policzna, Sieciechów, miast i gmin Kozienice oraz Zwoleń, a także miasta Pionki.
Pod względem położenia fizyczno-geograficznego, zaliczany jest do mezoregionu - Doliny Środkowej Wisły i mezoregionu - Równiny Kozienickiej w makroregionie - Nizin Środkowomazowieckich oraz mezoregionu - Równiny Radomskiej w makroregionie - Wzniesień Południowomazowieckich.
W Parku występuje ok. 200 gatunków ptaków, np. orlik krzykliwy, zimorodek, rybołów, batalion. Spośród innych zwierząt w występują tu m.in. jeleń, łoś, dzik, bóbr. Swoje siedlisko ma tu 16 gatunków nietoperzy.
Rezerwaty przyrody
Zagożdżon
W rezerwacie chronione są zbiorowiska leśne, typowe dla Puszczy Kozienickiej, tj. bory jodłowe, grądy i bór mieszany wilgotny. Drzewostany są różnowiekowe (80 – 160 lat) i różnogatunkowe. Występują tu: jodła pospolita, sosna zwyczajna, dąb szypułkowy, grab zwyczajny, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, olsza czarna oraz jesion wyniosły. W runie występują m.in.: chronione -śnieżyczka przebiśnieg, wawrzynek wilczełyko, konwalia majowa, lilia złotogłów, a z rzadszych nie objętych ochroną – zdrojówka rutewkowata, zawilec gajowy, kokorycz pusta, pomocnik baldaszkowy, gruszyczka zielonawa. Ponadto odnotowano tu ponad 80 gatunków grzybów i wiele rzadkich porostów, m.in.: mąkla tarniowa, tarczownica bruzdkowana, tarczownica pęcherzykowata oraz chroniony granicznik płucnik. Na terenie rezerwatu znajduje się pomnik przyrody Zygmunt August. Jest to dąb szypułkowy o pierśnicy 102 cm i wysokości 28 m. Jego wiek szacuje się na 350 lat.
Ponty im. Teodora Zielińskiego
Nazwę temu rezerwatowi nadano na cześć znanego miłośnika puszczy, leśnika Teodora Zielińskiego. W rezerwacie ochroną objęte są charakterystyczne dla Puszczy Kozienickiej zbiorowiska jodłowo - dębowe. Oprócz jodły zwyczajnej i dębu szypułkowego, których wiek szacuje się na 160 - 200 lat, występuje tu sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata, grab zwyczajny i świerk pospolity. W runie znajdują się m.in.: przylaszczka pospolita, gajowiec żółty, miodunka ćma, dąbrówka rozłogowa, zawilec gajowy i lilia złotogłów. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie około 30 gatunków ptaków, m.in.: bocian czarny, zięba, dzięcioł, wilga czy drozd śpiewak.
Brzeźniczka
Rezerwat został utworzony w celu zachowania pięknych drzewostanów dębowo-sosnowych. Są to drzewostany naturalnego pochodzenia, charakterystyczne dla dolin rzecznych puszczy. Potężne okazy dębów, olch i jesionów rosną tu razem z innymi gatunkami drzew: jodły, sosny, lipy drobnolistnej, grabu i limaku. W północnej części rezerwatu znajdują się drzewostany z udziałem modrzewia polskiego, posadzonego tu w połowie XIX wieku, rodem z Chełmowej Góry w Górach Świętokrzyskich. Obecnie w Puszczy Kozienickiej jest to jedyne stanowisko modrzewia w tym wieku (około 140 lat). W runie leśnym występuje bogactwo roślin zielnych, m.in. kilka gatunków chronionych storczyków, czosnek niedźwiedzi, wawrzynek wilczełyko, zdrojówka rutewkowata, kokorycz pełna, buławnik czerwony i inne. W malowniczych zakolach rzeki Zagożdżonki gnieżdżą się m.in. myszołowy i brodźce samotne. Zbocza doliny pokrywają bagniste źródliska.
Załamek
Rezerwat utworzono dla ochrony zachowanych w naturalnym stanie dość rzadkich w puszczy zbiorowisk łęgowych. Na bardzo zróżnicowanych glebach wykształciły się tu typy siedliskowe lasu: ols, ols jesionowy, las mieszany, las wilgotny, las świeży. Dominują tu drzewostany olszowe, jodłowe, sosnowe, świerkowe z domieszką dębu szypułkowego, jesionu wyniosłego, wiązu, jawora, brzozy i osiki. Bardzo bogata jest roślinność zielna rezerwatu. Występują tu m.in. czosnek niedźwiedzi, gwiazdnica gajowa, zawilec żółty, lilia złotogłów, orlik pospolity i wawrzynek wilczełyko. W rezerwacie gniazdują bardzo rzadkie gatunki ptaków: orlik krzykliwy, kszyk, krogulec, trzmielojad, bocian czarny, jastrząb, myszołów, słonka i brodziec samotny.
Pionki
Rezerwat utworzono w celu ochrony starych drzewostanów grabowo-sosnowo-jodłowo-dębowych, w których dużą siłę lasotwórczą ma jodła. Drzewostany rezerwatu są bardzo zróżnicowane pod względem wieku i struktury. Wiek występującego tu dębu szypułkowego szacowany jest na 110-220 lat, wiele drzew ma pomnikowe rozmiary. Obszar rezerwatu jest powierzchnią prawie płaską, urozmaiconą wzniesieniami wydmowymi, ustabilizowaną roślinnością drzewiastą. Występują tu także torfowiska niskie i wysokie. Z roślin chronionych występują tu widłak jałowcowaty i widłak goździsty oraz lilia złotogłów. W rezerwacie gniazduje wiele ptaków, m.in. grzywacz, turkawka, płochacz pokrzywnica i gil.
Ciszek
Rezerwat utworzono dla ochrony drzewostanów dębowych i jodłowych liczących 130 - 180 lat, bardzo cennych ze względu na ich naturalne pochodzenie. Występująca tu jodła stanowi północną granicę geograficznego zasięgu występowania tego gatunku. W podroście spotkać można tu dęby i świerki, a podszyt stanowią;; bez czarny, jarzębina i brzoza. W runie występują m.in. lilia złotogłów, narecznica samcza, groszek wiosenny, kokoryczka wonna, przytulia, przylaszczka pospolita i zawilec gajowy. Gniazdują tutaj rzadkie gatunki ptaków: myszołów zwyczajny, pełzacz leśny, rudzik, wilga, drozd śpiewak, dzięcioł duży ; spotkać również można kukułkę i kraskę. Ze zwierzyny łownej częstymi gośćmi rezerwatu są dzik i sarna. Teren rezerwatu jest równinny, położony na morenie dennej, utworzonej z gliny i piasków gliniastych. Nazwa uroczyska, w którym znajduje się rezerwat (Ciszek, dawniej Cisek) pochodzi od cisów, które rosły tu jeszcze na początku XX w.
Jedlnia
Rezerwat powstał dla ochrony starych drzewostanów (150 - 200 lat) pochodzenia naturalnego, porastających północny brzeg zalewu w Jedlni-Letnisko. Dominują tu sosna zwyczajna, dąb bezszypułkowy i szypułkowy z domieszką brzozy, jodły i grabu. Szczególnie cenna jest sosna, rzadko poza rezerwatem dorastająca tego wieku. W runie występują m.in. chronione: buławnik czerwony i lilia złotogłów oraz rzadkie gatunki ziół: żankiel zwyczajny, miodunka wąskolistna i turzyca pagórkowata. Na terenie rezerwatu znajdują się mogiły zakładników pomordowanych przez hitlerowców podczas II wojny światowej.
Miodne
Celem ochrony na terenie rezerwatu jest zachowanie fragmentu lasu mieszanego z udziałem buka, występującego na północnej granicy zasięgu.
Ługi Helenowskie
Rezerwat chroni przede wszystkim siedliska bagienne. Krajobrazowo prezentuje mozaikę siedliskową torfowisk o różnym stopniu zarastania oraz suchych i wilgotnych borów. Największy z ługów (bagien) zwany Wielkim Ługiem zajmuje pow. 25,37 ha i należy do największych bagien w Puszczy Kozienickiej. W runie oprócz gatunków budujących torfowisko (mchy torfowce, borówka bagienna, bagno zwyczajne, modrzewnica, żurawina błotna) rosną rzadkie gatunki roślin: bagnica torfowa, przygiełka biała, wąkrota zwyczajna, turzyca nitkowata oraz rosiczka okrągłolistna. Ssaki reprezentowane są przez: dziki, lisy, czasem łosie. Ptaki reprezentują myszołów zwyczajny, kukułka pospolita, dzięcioł duży i średni, żuraw, kwiczoł, a gady: padalec, jaszczurka żyworodna, zaskroniec. Ługi w północnej części rezerwatu są prawie stale zalane wodą.
Ponty Dęby
Rezerwat został utworzony dla zachowania różnowiekowych naturalnych drzewostanów mieszanych z dominującym tu dębem szypułkowym i dębem bezszypułkowym, z domieszkami jodły oraz świerka. Drzewostany w wieku do 200 lat z gonnymi dębami należą do najciekawszych pod względem hodowlanym i technicznym w Puszczy Kozienickiej. Na terenie rezerwatu gniazduje ponad 40 gatunków ptaków, min. dzięcioł czarny i jastrząb.
Rezerwat przyrody Leniwa
Rezerwat powstał w celu ochrony nadrzecznych łęgów jesionowo-olszowych oraz współnaturalnego krajobrazu doliny rzeki Leniwej. W warstwie drzew dominuje olsza czarna, która pokrywa tu około 80 % powierzchni. Towarzyszą jej brzoza brodawkowata, jesion oraz świerk pospolity, który najczęściej rośnie na lokalnych przesuszonych kępach torfów. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie około 80 gatunków roślin. Część z nich to gatunki podlegające ścisłej ochronie (listera jajowata i widłak jałowcowaty) oraz ochronie częściowej (kruszyna pospolita, kalina koralowa i porzeczka czarna). Gniazduje tu również wiele ciekawych gatunków ptaków m.in. bocian czarny. Występujące tu krajobrazy nie są spotykane w innych częściach Puszczy Kozienickiej.
Źródło Królewskie
Według legendy król Władysław Jagiełło zaspokajał swoje pragnienie przy tych źródłach – stąd nazwa rezerwatu. Rezerwat utworzono w 2000 r. na powierzchni 29,67 ha, w celu ochrony: lasów liściastych z panującą olszą czarną na siedlisku olsu jesionowego, lasów mieszanych z dębem szypułkowym, urozmaiconych krajobrazów z naturalnymi bagnami i kośnymi łąkami w dolinie Zagożdżonki oraz naturalnych źródeł i wycieków wodnych na krawędzi tarasu nadzalewowego tej rzeki. Odnotowano tu występowanie ogółem 201 gatunków roślin z 65 rodzin. Największą atrakcją dla turystów są tu pozostałości po linii kolejki wąskotorowej jak most kolejowy czy nasypy kolejowy.
Guść
Rezerwat Guść jest najmłodszym rezerwatem przyrody znajdującym się na terenie Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Utworzony został w 2002 roku dla zachowania krajobrazów borów świeżych i borów mieszanych wilgotnych. Występuje tu około 80 gatunków roślin, w tym 10 gatunków drzew, 8 gatunków krzewów oraz około 8 gatunków mszaków. Występujący tu widłak jałowcowaty podlega ochronie ścisłej, zaś częściowej: kalina koralowa, kruszyna pospolita oraz porzeczka czarna. Gatunkiem sztucznie tutaj wprowadzonym jest świdośliwa jajowata.
Krępiec
Rezerwat obejmuje obszar 278,96 ha i jest to rezerwat krajobrazowy, częściowy.
Okólny Ług
Rezerwat zajmuje obszar o powierzchni 168,94 ha. Jest to rezerwat torfowiskowy, częściowy.
Szlaki turystyczne:
- czerwony: Lesiów – Zagożdżon –Ponty – Głowaczów-
- niebieski: Janowiec - Kozienice - Mniszew-
- czarny: Jedlnia-Letnisko - Rezerwat przyrody Jedlnia - Kolonka - Kieszek - Stoki-
Oferta edukacyjna
Izba Dydaktyczno – Muzealna Puszczy Kozienickiej
Izba została utworzona w 1993 r. Znajduje się w centrum Puszczy Kozienickiej, przy trasie Radom – Kozienice w wiosce Augustów i mieści się w starej, pochodzącej z 1905 r. leśniczówce.
W budynku Izby znajduje się sala audiowizualna oraz trzy pomieszczenia wystawiennicze, w których prezentowane są:
- flora i fauna Puszczy Kozienickiej, ze szczególnym uwzględnieniem ssaków i ptaków
- historia osadnictwa, kultura materialna, dawne sposoby wykorzystania lasu – łowiectwo, bartnictwo, zbieractwo oraz obecna gospodarka leśna
- leśnictwo – historia, sylwetki leśników związanych z Puszczą
Ścieżki dydaktyczne
- Ścieżka przyrodnicza w rezerwacie „Pionki"
- Ścieżka krajobrazowa w rezerwacie „Pionki"
- Ścieżka przyrodniczo – leśna w rezerwacie „Jedlnia"
- Ścieżka przyrodniczo – krajobrazowa w rezerwacie „Krupiec
- Ścieżka dydaktyczna „Królewskie Źródła" w rezerwacie „Królewskie Źródło
- Ścieżka przyrodniczo – leśna „Źródło Królewskie" w rezerwacie „Królewskie Źródło" Ścieżka przyrodniczo- leśna „Miodne" w rezerwatach: „Miodne" i „Ługi Helenowskie" Ścieżka przyrodniczo – leśna „Śródborze" w pobliżu rezerwatu „Ponty"
- Przyrodniczo – leśna ścieżka dydaktyczna „Nad Pacynką"
