Radom to największy po Warszawie ośrodek miejski w województwie mazowieckim. Zachowane zabytki, ślady wielokulturowości, klimat królewskiego i postindustrialnego miasta to powody, dla których na pewno warto odwiedzić Radom. Miasto jest także silnym ośrodkiem logistycznym i przemysłowym. Doskonałe położenie na przecięciu kilku ważnych szlaków komunikacyjnych sprawia, iż przyciąga wielu przedsiębiorców.Historia miasta sięga wczesnego średniowiecza. Okres rozkwitu związany był z panowaniem Jagiellonów. Swoistą klamrą historyczną są wydarzenia takiej rangi, jak uchwalenie przez Sejm Wielki w 1505 roku konstytucji „nihil novi” i protest robotniczy w czerwcu 1976 roku, który w ocenie wielu historyków był początkiem przemian ustrojowych w Polsce.
Z Radomiem związani byli sławni Polacy, m.in. Jacek Malczewski, Jan Kochanowski, Witold Gombrowicz, Leszek Kołakowski, Andrzej Wajda i ks. Włodzimierz Sedlak. Zachowane zabytki, ślady wielokulturowości, klimat królewskiego i postindustrialnego miasta to powody, dla których na pewno warto odwiedzić Radom. W poznaniu atrakcji turystycznych miasta i najbliższej okolicy pomogą wyznaczone szlaki piesze i rowerowe.
Do odwiedzenia Radomia zachęcają także ciekawe imprezy, jak np. największe w Polsce i w tej części Europy Międzynarodowe Pokazy Lotnicze Air Show, Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski, Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicznych i Precyzji, Radom Fashion Show czy wpisane już na stałe w kalendarz miejskich wydarzeń obchody rocznicy Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec ‘76. Wydarzenia sprzed ponad 40 lat są dziś częścią tożsamości radomian i powodem do dumy, że polska i europejska droga do wolności zaczęła się właśnie w Radomiu.
SPORT
Ostatnie lata to także dynamiczny rozwój sportu. Miasto znakomicie promują występujący w ekstraklasie koszykarze Hydrotrucku, siatkarze Cerradu Czarnych i siatkarki E. Leclerc Radomki. Tysiące kibiców przyciągają na trybuny także mecze pierwszoligowych piłkarzy Radomiaka, a radomscy lekkoatleci odnoszą liczne sukcesy na ogólnopolskich i międzynarodowych zawodach. Tłumy radomian, a także goście z kraju i zza granicy uczestniczą corocznie m.in. w Półmaratonie Radomskiego Czerwca 76. To impreza z historią w tle, dzięki której uczestnicy biegu mogą nie tylko realizować swoją pasję, ale też dowiedzieć się więcej o proteście radomskich robotników w czerwcu 1976 roku. Dużą popularnością cieszy się także Bieg Kazików, Radomski Bieg Niepodległości, Maraton Trzeźwości i cykl biegów Grand Prix Radomia.
KULTURAKulturalnym bogactwem Radomia są między innymi: teatr, orkiestra kameralna, trzy placówki muzealne, miejskie i osiedlowe domy kultury, Miejska Biblioteka Publiczna czy szkoły artystyczne. W bogatym kalendarzu radomskich wydarzeń kulturalnych znajdują się imprezy o zasięgu zarówno regionalnym, krajowym, jak i międzynarodowym.
Radom może poszczycić się jednym z najlepszych w Polsce zbiorów sztuki współczesnej oraz jedną z kilku największych krajowych kolekcji dzieł Jacka Malczewskiego – wielki malarz pochodził zresztą z Radomia. Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, poprzez organizację imprez o zasięgu ogólnopolskim i europejskim, szybko zyskało sławę jednego z najciekawszych centrów sztuki współczesnej w Polsce. W Radomiu działa Zespół Sztuk Plastycznych, a miejskie i prywatne galerie, takie jak Galeria Łaźnia i Galeria 58, zapraszają na wystawy artystów z całej Polski.
W Radomiu funkcjonuje niezwykle urokliwy i bogato wyposażony skansen – Muzeum Wsi Radomskiej. Odbywają się tutaj plenerowe imprezy nawiązujące do kultury i tradycji regionu, takie jak Święto Chleba, ale też widowiska historyczne – np. co roku, 15 sierpnia, można tu podziwiać rekonstrukcje bitew I wojny światowej czy wojny polsko-rosyjskiej.
ZABYTKIMiasto jest także pełne cennych zabytków architektury sakralnej i świeckiej, reprezentujących różnorodne style, epoki i tendencje sztuki. Na uwagę zasługują m.in. ratusz, Dom Esterki, Dom Gąski, Kolegium Pijarów, zabytkowe kamienice mieszczańskie czy budynek Resursy Obywatelskiej.
Na wyjątkowe dziedzictwo miasta składają się kościoły. Kościół farny pw. św. Jana Chrzciciela został wzniesiony w latach 1360–1370 z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. Bywało tu wielu znamienitych gości, głównie z dynastii Jagiellonów, w tym: Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt Stary i Zygmunt August, św. Jadwiga, św. Kazimierz Jagiellończyk – patron Radomia, Fryderyk Jagiellończyk, który przyjął tu insygnia kardynalskie. Najcenniejszym zabytkiem Radomia jest Kościół i klasztor oo. Bernardynów, sprowadzonych do Radomia w 1468 roku przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Późnogotycki zespół budynków powstał w drugiej połowie XV w. Na terenie klasztoru znajduje się tzw. piekarnik z piramidalnym kominem. W Europie zachowało się niewiele tego typu budowli, a w Polsce jest to prawdopodobnie unikat.
Od 1992 roku katedrą radomską jest natomiast Kościół pw. Opieki Najświętszej Marii Panny, wybudowany w latach 1896–1911 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Jego architektura nawiązuje do gotyku francuskiego. Wieże wyglądem przypominają wyższą wieżę Kościoła Mariackiego w Krakowie.
HISTORIAHistoryczne początki Radomia skrywa położone w środkowej części miasta, pokryte trawą kilkumetrowe wzniesienie w dolinie rzeki Mlecznej, zwane Piotrówką. To pozostałość grodu obronnego otoczonego fosą i pierścieniem drewniano--ziemnych wałów, powstałego w X w. na sztucznie usypanym wzgórzu. Gród był siedzibą kasztelanii. Nazwa Piotrówka pochodzi od istniejącego tu już we wczesnym średniowieczu drewnianego kościoła pw. św. Piotra, który dotrwał aż do początku XIX w. O znaczeniu tego miejsca, uznawanego za kolebkę Radomia, przypomina pomnik – głaz narzutowy z wizerunkiem Mieszka I i z pierwszym godłem państwa polskiego. Obszar Piotrówki uznawany jest przez archeologów za niezwykle cenny i wręcz unikatowy w skali kraju.
Na obszarze założonego w XIV w. Nowego Radomia, obecnie nazywanego Miastem Kazimierzowskim, zachowany jest układ ulic i dawnego rynku. Ocalałe fragmenty murów obronnych opasujących miasto średniowieczne najlepiej widoczne są przy ul. Wałowej, na południowej ścianie dawnego Kolegium Pijarów. Tuż obok, na terenie obecnej plebanii kościoła farnego, przetrwały resztki dawnego zamku starościńskiego, zwanego też królewskim, niegdyś włączonego w system obronny miasta. Zamek, wzniesiony w czasach kazimierzowskich, był kilkakrotnie remontowany i rozbudowywany. Był siedzibą wędrującego dworu królewskiego oraz starosty radomskiego. Najczęściej gościli tu królowie i książęta z dynastii Jagiellonów podróżujący między Krakowem a Wilnem. W połowie XVII i na początku XVIII w. miasto zostało zniszczone przez najazd wojsk szwedzkich. Wtedy spłonął radomski zamek królewski. Już nigdy nie odzyskał dawnej świetności. Jego wygląd znany jest tylko z opisów. Makieta zamku, będąca jego hipotetycznym odwzorowaniem, prezentowana jest w wyremontowanej niedawno, położonej przy ulicy Grodzkiej kamienicy starościńskiej. Na poziomie piwnic i parteru przygotowana została ekspozycja obrazująca wykopaliska archeologiczne, historię budynku i zamku radomskiego. Od ulicy Małej prezentowane są relikty murów obronnych z XIV w.
WYPOCZYNEK
Miasto to także dziewięć parków, w tym Stary Ogród, który powstał w latach 1822–1824, kilkadziesiąt nowoczesnych placóaw zabaw i zalew. Można rekreacyjnie pobiegać, spacerować, odpocząć na ławce wśród bujnej zieleni albo obejrzeć film na świeżym powietrzu. Atrakcji nie brakuje! Tych, którzy wolą bardziej aktywnie spędzać czas, zapraszamy natomiast na radomski deptak. Jest tu wiele kawiarni i restauracji. Również zwolennicy tańca i zabawy znajdą coś dla siebie. Kluby i klubokawiarnie serwują muzykę każdego rodzaju i gwarantują świetną zabawę. W Radomiu odbywają się również cykliczne imprezy, takie jak Festiwal Kolorów, który cieszy się wielką popularnością wśród radomian, zwłaszcza tych młodych. Od 2017 roku funkcjonuje także 27 stacji Radomskiego Roweru Miejskiego, gdzie dla wszystkich chętnych dostępne do wypożyczenia jest 270 jednośladów.
W Radomiu każdy znajdzie coś dla siebie. Zapraszamy do Radomia!
RADOM W LICZBACH
14 co do wielkości miasto w Polsce
111,80 m2 powierzchni
214 566 mieszkańców
OBIEKTY MUZEALNE W RADOMIU I OKOLICY
• Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”
• Muzeum Wsi Radomskiej
• Muzeum im. Jacka Malczewskiego
• Muzeum Oskara Kolberga w Przysusze
• Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie
• Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli
CIEKAWE IMPREZY KULTURALNE, DLA KTÓRYCH WARTO ZAJRZEĆ DO RADOMIA
• Obchody Rocznicy Radomskiego Protestu Robotniczego Czerwiec ‘76
• Międzynarodowy Festiwal Gombrowiczowski
• Ogólnopolskie Spotkania Filmowe „Kameralne Lato”
• Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza
• Międzynarodowy Festiwal Artystów Ulicznych i Precyzji
• Uliczka Tradycji
Rekomendacje:
- Zamek w Iłży
Radom - czas dojazdu koleją: 2-2,5 h
102 km, 1:40 h, koord.: 51.430039,21.153717