PRZEZNACZENIE PIERWOTNE
Fort II w Kosewie powstał w ramach pierwszego pierścienia fortów Twierdzy Modlin w latach 1883-88.
STAN OBECNY
Fort nie uległ żadnym zniszczeniom podczas I wojny światowej. W okresie międzywojennym był nadal wykorzystywany przez wojsko. W czasie II wojny światowej fort znajdował się na linii walki, ale nie doznał zniszczeń. Po wojnie fort był wykorzystywany przez wojsko jako składnica amunicji. Obecnie jest ogrodzony i niedostępny.
HISTORIA
Po likwidacji autonomii Królestwa Polskiego (po roku 1831) Rosja przystąpiła do rozbudowy fortyfikacji na jego obszarze. Na podstawie rozkazu cara Mikołaja I rozpoczęto wówczas budowę twierdz: Dęblina, Cytadeli Warszawskiej, Grodna i Brześcia oraz modernizację fortyfikacji Zamościa i Modlina. W Modlinie, przemianowanym w 1834 roku na (Nowogieorgiewsk), podjęto wówczas szeroko zakrojone prace nad rozbudową fortyfikacji.
Plan modernizacji fortyfikacji Modlina wykonano pod kierunkiem szefa Zachodniego Okręgu Inżynierii gen. Iwana Dehna. Przy opracowywaniu planu wykorzystano elementy projektu przebudowy opracowane przez polskich inżynierów wojskowych w 1816 r. Do robót przystąpiono wiosną 1832 r.
Równocześnie z przebudową twierdzy na Wyspie Szwedzkiej wybudowano, w latach 1832-1836 (ostateczne zakończenie budowy 1844 r.), spichlerz zbożowy będący centralnym magazynem wojsk rosyjskich stacjonujących na terenie królestwa Polskiego.
W II połowie XIX w., w naszej części Europy, głównymi politycznymi rywalami były Rosja i Prusy. Pod względem militarnym granicą pomiędzy tymi mocarstwami była linia rzek Wisły i Narwi, której ufortyfikowanie stanowiło dla Rosji oparcie w walce o dominację. W systemie obronnym Imperium Rosyjskiego kluczowe znaczenie miał powołany w 1862 r. Warszawski Okręg Wojenny (WOW), nazywany niekiedy także Warszawskim Okręgiem Wojskowym. WOW obejmował ziemie Królestwa Polskiego oraz fragmenty zachodnich guberni Imperium. W 1910 r. obszar WOW wynosił 156 tys. kilometrów kwadratowych, a powierzchnia Królestwa wynosiła wówczas 127 tys. kilometrów kwadratowych.
W 1873 r., Rosja podjęła decyzję o budowie fortyfikacji na zachodnich rubieżach państwa. W 1879 r., Aleksander II zaakceptował tzw. Dyrektywę nr 18 czyli wojskowo-operacyjny plan rosyjskiego Sztabu Generalnego, mający na celu uzyskanie polityczno-militarnej dominacji w Europie. W tym okresie Rosjanie planowali zbudować (odbudować) twierdze: Kowno, Grodno, Osowiec, Łomża, Ostrołęka, Różan, Pułtusk, Zegrze, Modlin, Warszawa, Dęblin, Brześć, Równo, Łuck i Dubno. W 1887 r. utworzony został Warszawski Rejon Forteczny. Objął on obszar o powierzchni ok. 600 kilometrów kwadratowych, tworzący trójkąt, którego wierzchołkami były trzy twierdze: Warszawa, Modlin i Zegrze.
Boki tego trójkąta, oparte o Wisłę (Modlin-Warszawa) i Narew (Modlin-Zegrze), planowano uzupełnić samodzielnymi fortami w Łomiankach (ten fort nigdy nie powstał) oraz w Dębem. Trzeci bok (Warszawa-Zegrze) został zaplanowany z wykorzystaniem linii wydmowych wzgórz i mokradeł na przestrzeni od Wawra do Beniaminowa. Planowano wybudować na tym odcinku pięć fortów, z których zrealizowano trzy: fort Beniaminów (w pobliżu obecnego Zalewu Zegrzyńskiego) oraz forty Kawęczyn i Wawer (w obecnych granicach Warszawy). Nie wybudowano fortów w Pustelniku i Maciołkach, chociaż przygotowano ich lokalizację.
W latach 1883-1888 otoczono twierdzę Modlin pierścieniem (8 fortów) o długości 24,51 km i średnicy 10,66-11,72 km. Był to tzw. wewnętrzny pierścień Twierdzy Modlin.
W sektorze północnym twierdzy pomiędzy Wisłą i Narwią w odległości 2,13-3,2 km od obwarowania głównego zbudowano forty:
F-1 Zakroczym,
F-2 Kossewo (Kosewo),
F-3 Pomiechowo (Stanisławowo).
W widłach Narwi i Wisły w sektorze wschodnim , w odległości 5,86 km od dzieł ufortyfikowanego przedmościa Nowy Dwór wzniesiono fort:
F-4 Janówek.
Sektor południowy (zawiślański) osłonięty został wysuniętym na odległość 4,26-4,8 km od kazańskiego dzieła pierścieniem fortów:
F-5 Dębino (Dębina),
F-6 Nikołajewka (Małocice),
F-7 Cybulice
F-8 Grochale.
Forty Twierdzy Modlin zbudowane w latach 1883-1888 wzniesione zostały na podstawie dokumentacji technicznej typowego fortu „F1879” zaprojektowanego przez Zarząd Główny Inżynierii rosyjskiego Ministerstwa Wojny w 1879 r. Był to fort pięcioboczny o narysie barkanu (lunety) składający się z dwóch czół barków i szyi. Był to fort dwuwałowy broniony przez pododdziały piechoty i artylerii.
Forty wzniesione zostały w postaci budowli ceglano-ziemnych. Ich dzieła ziemne wykonano z gruntu występującego w rejonie ich realizacji. Dzieła murowane wykonano z cegły wytwarzanej głównie w renomowanych ówczesnych cegielniach podwarszawskich (Kawęczyn, Marki, Ząbki) oraz w cegielniach bliżej twierdzy.
W latach 1894-1900 nastąpiła przebudowa wewnętrznego pierścienia fortów. Modernizacja techniczna podyktowana była zmianami w technice artyleryjskiej czyli zbyt małą odpornością ceglano-ziemnych fortyfikacji na nowoczesną artylerię. Rozwiązaniem było zastosowanie nowych tworzyw, w tym betonu.
Przeprowadzona modernizacja miała charakter eklektyczny a przebudowane forty utraciły cechy swojego wzorca czyli fortu „F1879”. Oprócz robót fortyfikacyjnych w latach 1885-1890 prowadzono intensywne prace związane z uporządkowaniem łączności zewnętrznej i wewnętrznej twierdzy.
Stan techniczny i bojowy osiągnięty po modernizacji utrzymywał się do 1910 r. Twierdza pozostała twierdzą I klasy.
Fort II miał konstrukcję ceglano-betonową. Według autora portalu forty.waw.pl, został wybudowany na planie nieregularnego trapezu z dwoma czołami oraz dwoma barkami. Był to obiekt dwuwałowy, z wyższym wałem artyleryjskim i niższym wałem piechoty. Na styku obydwu części czołowych oraz na styku części czołowych z barkami umieszczono kojce skarpowe. Centralnie umieszczono czołowy kojec skarpowy. W szyi fortu umieszczono ceglane koszary bronione przez kwadratową, ceglaną kaponierę. Dodatkowo na terenie powstały liczne ceglane schrony i prochownie. Całość otoczono murem Carnota.
Źródło:
www.forty.waw.pl
Ryszard Bochenek, Twierdza Modlin, Warszawa 2003,
Lech Królikowski, Twierdza Warszawa, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2002,
Piotr Oleńczak, Twierdza Modlin. Przewodnik historyczny z mapą, Wydawnictwo Rajd, Warszawa 2011{gallery}Fortyfikacje_i_obiekty_wojskowe/2558{/gallery}
PRZEZNACZENIE PIERWOTNE Fort II w Kosewie powstał w ramach pierwszego pierścienia fortów Twierdzy Modlin w latach 1883-88. |
STAN OBECNY Fort nie uległ żadnym zniszczeniom podczas I wojny światowej. W okresie międzywojennym był nadal wykorzystywany przez wojsko. W czasie II wojny światowej fort znajdował się na linii walki, ale nie doznał żadnych zniszczeń. Po wojnie fort był wykorzystywany przez wojsko jako składnica amunicji. Obecnie jest ogrodzony i niedostępny. |
HISTORIA Pierwotnie fort został wybudowany wg. standardowego projektu typowego fortu wzór F1879. Był to obiekt dwuwałowy, z wyższym wałem artyleryjskim i niższym wałem piechoty. Fort posiada symetryczny narys z dwoma czołami oraz dwoma barkami. Na styku obydwu części czołowych oraz na styku części czołowych z barkami umieszczono kojce skarpowe. Centralnie umieszczono czołowy kojec skarpowy. W szyi fortu umieszczono ceglane koszary bronione przez kwadratową, ceglaną kaponierę. Taka sama kaponiera zachowana jest aktualnie na forcie III w Pomiechówku oraz na forcie IV w Janówku. Dodatkowo na terenie powstały liczne ceglane schrony i prochownie. Całość otoczono murem Carnota. Koniec budowy fortu zbiegł się w czasie z wynalezieniem nowych ładunków burzących. Stare ceglane forty okazały się być zbyt słabe i nie były w stanie oprzeć się nowej broni. Należało więc zastąpić ceglane budowle nowymi wykonanymi z betonu i stali. Podczas modernizacji fortu po roku 1894 przebudowano najważniejsze bojowe obiekty ceglane zastępując je umocnieniami betonowymi. Stropy część umocnień wzmocniono betonem. Zamiast zlikwidowanego czołowego kojca skarpowego powstała betonowa kaponiera przeciwskarpowa oraz wybudowano betonową przeciwskarpę. Połączona ona została z wnętrzem fortu poterną poprowadzoną pod fosą a wykorzystującą częściowo poternę wcześniejszego kojca skarpowego. Przebudowano lub wybudowano nowe betonowe schrony. Zlikwidowano dwa wały, pozostawiając fort jednowałym. |