PRZEZNACZENIE PIERWOTNE
Klasztor kanoników regularnych. Ze względu na konstrukcję z granitowego ciosu, obiekt miał walory obronne.

STAN OBECNY
Obecnie zespół klasztorny jest jedną z największych atrakcji Szlaku Architektury Romańskiej. Mimo że późniejsze prace restauracyjne i rekonstrukcyjne wpłynęły na jego współczesny wygląd, obiekt w znacznym stopniu zachował swój romański charakter, a  także dawną świetność świątyni.

HISTORIA

W 1155 roku bullą protekcyjną papież Hadrian IV objął opieką czerwiński klasztor i jego dobra. Dokument ten, wystawiony na prośbę przeora klasztoru Gwidona, jest najstarszym z zachowanych dokumentów dotyczącym tej świątyni. Założona ona została w pierwszej połowie XII wieku na polecenie biskupa płockiego Aleksandra z Malonne, natomiast sprowadzeni tu kanonicy regularni pochodzili prawdopodobnie z opactwa św. Idziego w Leodium (obecnie miasto Liege w Belgii).  
W 1514 roku, w efekcie sporu toczonego pomiędzy opatem Ambrożym a biskupem Erazmem Ciołkiem dotyczącego zarządzania podległymi parafiami, opactwo w Czerwińsku przyłączone zostało do kongregacji laterańskiej. Tym samym miejscowy biskup utracił nad nim władzę.
Klasztor był świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Przykładowo w 1361 roku przebywał tu król Kazimierz Wielki a zmierzający na pola Grunwaldu król Władysław II Jagiełło odwiedził go w roku 1410. Tutaj też ten ostatni monarcha w 1422 roku na sejmie obozowym nadał szlachcie polskiej przywilej w zamian za udział w wojnie z zakonem krzyżackim (gwarantował on między innymi nietykalność majątkową bez wyroku sądowego oraz sądzenie przez sądy według prawa pisanego).  

W 1819 roku decyzją arcybiskupa warszawskiego Franciszka Malczewskiego opactwo zostało poddane kasacie, co w efekcie doprowadziło do popadania świątyni w ruinę. Dopiero wprowadzenie się salezjanów w latach dwudziestych XX wieku rozpoczęło proces odbudowy.

{gallery}Fortyfikacje_i_obiekty_wojskowe/2533{/gallery}